Bugün pek çoğumuzun adını dahi duymadığı bu eski kütüphaneler, birer bilgi hazinesi. Bazılarında hâlâ binlerce el yazması, nadir baskı eser, hatta tek nüsha koleksiyonlar bulunuyor. İşte İstanbul’un en eski ve en özel kütüphaneleri:
1. Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi (1752)
*Süleymaniye, Fatih
Osmanlı’dan günümüze kalan en büyük yazma eser koleksiyonuna sahip. İçinde 100 binden fazla el yazması eser bulunuyor. Arapça, Farsça ve Osmanlıca eserler, dini metinlerden felsefeye, astronomiden tıbba kadar geniş bir yelpazeye yayılıyor.
Sultan III. Osman döneminde kuruldu.
Bazı kitaplar 700 yıllık.
2. Köprülü Kütüphanesi (1678)
* Divanyolu Caddesi, Çemberlitaş
İstanbul’un halk kütüphanesi olarak kurulan ilk yapısıdır. Sadrazam Köprülü Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. 3.500 civarında nadir yazma eser içerir.
Kütüphane, aynı zamanda bir külliyenin parçasıdır.
Buradaki eserlerin çoğu bilimsel ve tarihî nitelikte.
3. Nuruosmaniye Kütüphanesi (1755)
* Nuruosmaniye Camii Külliyesi, Kapalıçarşı Yakını
Barok mimarisiyle dikkat çeken bu caminin içinde yer alır. Özellikle Osmanlı saray ulemasının kitapları burada toplanmıştır.
Yaklaşık 5.000 yazma eser barındırır.
Kütüphane binasının kendisi de sanat eseridir.
4. Topkapı Sarayı Kütüphanesi (Ahmet III Kütüphanesi)
*Topkapı Sarayı içinde, Enderun bölümünde
Lale Devri’nin padişahı Ahmet III tarafından kurulan bu kütüphane, saray entelektüellerine hitap ederdi. Koleksiyonunda özellikle dini metinler, ilmihal kitapları, fıkıh ve ahlak kitapları yer alır.
İç süslemeleriyle ünlüdür.
Koleksiyonunda minyatürlü el yazmaları da var.
5. Beyazıt Devlet Kütüphanesi (1884)
*Beyazıt Meydanı
Modern anlamdaki ilk devlet kütüphanelerinden biri. Her türden basılı esere sahip olsa da, Osmanlıca dergi ve gazete koleksiyonları ile öne çıkar.
Mikrofilm ve dijitalleştirme çalışmaları öncüdür.
Arşivinde 50 binden fazla Osmanlıca süreli yayın saklı.
6. Atatürk Kitaplığı (1924)
*Taksim Gümüşsuyu
Cumhuriyet döneminin önemli kütüphanelerinden. Fakat içinde Osmanlı döneminden kalma çok değerli koleksiyonlar da yer alır. El yazmaları, haritalar, gravürler, seyahatnameler ve imparatorluk dönemine ait raporlar burada bulunabilir.
Türkiye’nin en önemli görsel ve yazılı şehir arşivlerinden biridir.
Bu kütüphaneler sadece kitap saklamıyor; bir milletin düşüncesini, duygusunu, bilgisini ve hayalini de saklıyor.
Tozlu raflar arasında bir vakit geçirdiğinizde, zamanın donduğunu hissedersiniz.
Bir yaprağın hışırtısı, size bir yüzyılın sesini duyurabilir.
